Những điều cần biết khi chọn mua và sử dụng nồi áp suất

Như trường hợp của chị Dương, nhà ở quận 3, rất hay dùng nồi áp suất để hầm thức ăn cho bé, chị cho biết đã từng gặp phải cảnh dở khóc dở cười vì chính sự bất cẩn của chị. Trong một lần đang nấu, chị muốn cho thêm một ít đồ ăn vào hầm, nhưng khi sau khi cho thêm vào nồi, chị chỉ đậy nắp lại mà quên xoay nắp nồi để khóa chặt nồi lại. Vì vậy, vừa đun được một chút thì chị nghe tiếng nổ trong bếp. Lí do là do hơi nóng bên trong nồi thổi bay nắp lên.

"Hên là khi đó không có ai có mặt trong bếp nên không sao. Từ đó, mình rút ra kinh nghiệm là phải kiểm tra van nồi trước khi nấu, luôn đậy nắp thật kỹ, xoay nắp đúng chiều để nắp đóng thật chặt và kín", Chị Dương nói.

Trên một diễn đàn, một thành viên cho hay: mấy tháng trước chị có mua nồi áp suất của một cửa hàng ngay gần nhà, nhưng nguồn gốc xuất xứ không rõ ràng. Hệ quả là trong một lần chị đang hầm xương như bình thường thì nồi bỗng dưng bị nổ tung, xương đi đường xương, nước đi đường nước, văng tung tóe khắp nhà.

"Cũng may là khi đó không có ai ở bên cạnh nồi, chứ không thì mình không biết hậu quả sẽ thế nào. Vì vậy mọi người khi chọn mua nồi áp suất, mọi người nhớ kiểm tra nguồn gốc xuất xứ hàng hóa có rõ ràng hay không, chất lượng nồi ra sao? chẳng hạn thành, đáy và nắp nồi có dày, nặng và cứng cáp không, đồng thời nên kiểm tra luôn phần van của nồi nhé", chị khuyên.

Theo các chuyên gia, nguy cơ cháy nổ hoàn toàn có thể xảy ra khi đun nấu bằng nồi áp suất. Nguyên tắc hoạt động của nồi áp suất là: khi nấu, nước trong nồi sẽ bốc hơi, làm lượng hơi trong nồi tăng cao nhưng không thoát ra ngoài được (do nồi áp suất được đậy kín và chặt) nên áp suất trong nồi tăng lên đồng thời làm cho nhiệt độ trong nồi cũng tăng cao. Tùy thuộc vào chất liệu, độ dày và cấu tạo của nồi, mỗi loại nồi sẽ có một mức giới hạn áp suất cho phép, gọi là ngưỡng chịu đựng. Khi áp suất bên trong nồi vượt qua ngưỡng chịu đựng thì phải có một bộ phận gọi là van xả, thông qua van này, hơi bên trong nồi sẽ được xả ra ngoài để kéo áp suất xuống và về giới hạn cho phép. Nhưng nếu van xả có trục trặc hay bị nghẹt... không xả hơi ra ngoài được thì rất dễ gây nổ khi nồi có áp suất lớn.

"Nồi áp suất phải đảm bảo chính xác theo đúng yêu cầu kỹ thuật, roăng (gioăng) không bị xơ cứng và lão hóa, nắp nồi không được cong vênh, phải đậy kín và chặt để nồi kín hơi, van xả phải đảm bảo an toàn, không bị kẹt hay bịt kín. Trong quá trình nấu nướng, cần đặc biệt kiểm tra van xả. Phải giữ van sạch sẽ, khô ráo, không để van rỉ sét, có thể kiểm tra bằng cách nhấp van lên xuống, nếu thấy van có trục trặc gì thì cần phải thay mới. Việc thay mới cũng tuân thủ đúng yêu cầu kỹ thuật, đúng cỡ, đúng loại, không nên tự thay bằng loại khác", chuyên gia cho hay.

Bên cạnh đó, một nguy cơ nữa của nồi áp suất là khi đang đun nấu mà bạn cố tình mở nắp đột ngột cũng có thể gây ra cháy nổ.

Khi nấu, bên trong nồi áp suất nhiệt độ có thể lên đến 150 độ C hoặc hơn do áp suất tăng cao. Để đảm bảo an toàn, khi đun nấu xong, bạn cần phải xả hơi ra để áp suất giảm xuống, rồi từ từ vặn nắp nồi ra để áp suất giảm dần. Bạn cũng có thể sử dụng đũa tre gạt van nồi qua về hay lên xuống để xả hơi từ từ, giúp áp suất trong nồi giảm xuống rồi mới mở nắp ra.

Khảo sát trên thị trường, nồi áp suất được bày bán rất nhiều từ những cửa hàng nhỏ lẻ cho đến những siêu thị lớn, với chủng loại phong phú, nhiều mẫu mã, và nhiều tính năng khác nhau, mỗi loại lại có cách sử dụng riêng. Vì vậy, bạn cần yêu cầu người bán tư vấn và hướng dẫn sử dụng trước khi chọn mua và sử dụng. Bên cạnh đó bạn nên chọn mua sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ và cam kết bảo hành rõ ràng, có độ tin cậy cao.

Khi sử dụng, bạn cần nhớ các nguyên tắc cơ bản sử dụng nồi áp suất sau:

- Trước khi sử dụng, bạn cần kiểm tra chắc chăn van không bị tắc. Đậy nắp kỹ, xoay nắp đúng chiều để đóng nắp thật chặt và kín. Nếu bạn vẫn thấy hơi thoát ra từ thân và nắp, nghĩa là nắp đậy chưa kín, bạn cần phải kiểm tra lại, có thể do bạn đóng nắp chưa khớp, hay gioăng cao su đã bị xơ cứng và lão hóa...

- Lượng nước và thực phẩm cho vào nồi không được quá nhiều. Đặc biệt là các loại thực phẩm có thể bung nở như đậu hay gạo, và sinh bọt nhiều... bạn không nên cho quá 2/3 dung tích nồi.

- Nhưng bạn cũng không nên nấu quá ít nước để tránh trường hợp nước bị cạn dễ dẫn đến cháy hay hỏng nồi. 

- Mặt khác, do áp suất và nhiệt độ bên trong nồi khi nấu rất cao, nên nước sẽ bốc hơi và nhanh cạn hơn so với bên ngoài, vì vậy bạn nên theo dõi quá trình nấu để hạ nhỏ lửa hoặc tắt bếp khi cần. Trong một số trường hợp bạn phải làm đồng thời nhiều công việc khác, một chiếc đồng hồ hẹn giờ nhắc nhở bạn tắt bếp là cách đơn giản nhất để đảm bảo bạn không bỏ quên nồi áp suất đang nấu.

- Sau khi nấu xong, bạn phải chờ cho hơi được xả ra hết rồi mới được mở nắp để tránh hơi nóng bùng ra. Khi mở nắp, bạn có thể nghiêng nồi qua một bên, để đảm bảo hơi nóng thoát ra từ nồi không phả vào người gây bỏng cho bạn.

- Sau khi sử dụng, bạn không nên ngâm nồi, đặc biệt là phần nắp nồi trong bồn rửa bát, vì nước bẩn có thể chui vào lỗ van và đóng cặn gây tắc nghẽn van. Nếu có thể, bạn có thể tháo rời từng bộ phận nắp nồi như: dây gioăng (roăng), van,.. và rửa kỹ từng bộ phận một lần. Bạn cũng nên thường xuyên kiểm tra và thông van, tuyệt đối không để thức ăn hay cặn bẩn làm tắc van, làm bít lỗ xả hơi, dễ dẫn đến cháy nổ. 

Cuối cùng, bạn hãy chọn mua cho mình một nồi áp suất có kích cỡ phù hợp với nhu cầu, vì nếu nối lớn quá so với nhu cầu, thì khi bạn nấu ít, nước sẽ chóng cạn, có thể gây cháy và hư hỏng nồi. Ngược lại, nồi nhỏ quá so với nhu cầu, bạn sẽ khó khăn trong việc sử dụng khi phải chia nhỏ nhiều lần nấu...

Chúc các bạn có sự lựa chọn sáng suốt.